Theo Đông y thì lạc nội mạc tử cung là chứng bệnh huyết ứ, thuộc phạm trù Thống kinh, Trung hà, Bất dục. Phương pháp điều trị chủ yếu là điều trị khứ ứ hoạt huyết hay gọi là hoạt huyết ứ.
Trong Đông y có những bài thuốc hỗ trợ rất tốt cho nội tiết của cơ thể, có tác dụng điều hòa kinh nguyệt và khí huyết, điều hòa miễn dịch, cân bằng âm dương, giúp cho cơ thể khỏe mạnh và tăng khả năng sinh sản.
Sau đây chúng ta cùng nhau tìm hiểu về lạc nội mạc tử cung cũng như cách phòng tránh và điều trị như thế nào nhé.
Lạc nội mạc tử cung là gì?
Nội mạc tử là lớp lót bao phủ phía bên trong tử cung hay còn gọi là niêm mạc. Lớp niêm mạc này chịu tác động của nội tiết nữ estrogen, hàng tháng khi nồng độ estrogen này suy giảm thì lớp niêm mạc này sẽ bị bong ra và tạo thành kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ. Như vậy lớp niêm mạc này chỉ có trong tử cung.
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng tế bào nội mạc tử cung nằm nhầm chỗ, nằm không đúng vị trí, tức là nằm ở ngoài buồng tử cung. Chẳng hạn như có thể nó nằm ở buồng trứng, nằm ở ống dẫn trứng, nằm ở âm đạo, ở bàng quang, ở trực tràng hoặc ở niệu quản.
Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung?
Mỗi chu kỳ kinh nguyệt những mảnh lạc nội mạc tử cung sẽ dày lên, khi chu kỳ kinh hết thì lại trở thành mô sẹo. Các mô này ngày một nhiều khiến cho tình trạng lạc nội mạc tử cung ngày càng nặng. Tính đến thời điểm này thì nguyên nhân gây ra tình trạng lạc nội mạc tử cung chưa được rõ ràng. Có thể là do:
- Vào kỳ kinh, kinh nguyệt và mô có thể thoát ra khỏi âm đạo đi vào khoang chậu, bên trong bụng dưới.
- Do trong kỳ kinh có giao hợp thì dương vật đã đẩy máu kinh đi ngược vào bên trong.
- Đối với phụ nữ sau sinh mà bị lạc nội mạc tử cung có thể đó là hậu quả của quá trình sinh mổ hoặc do can thiệp vào lòng tử cung làm cho niêm mạc tử cung bị lạc chỗ vào ổ bụng.
- Do ảnh hưởng của nội tiết tố sinh dục như estrogen hoặc progestrogen lên nội mạc tử cung.
- Do hệ miễn dịch suy yếu: khi hệ miễn dịch suy yếu sẽ không ngăn chặn được sự phát triển của các tế bào nội mạc tử cung ở các vị trí bất thường trong khung chậu.
Trong đông y thì lạc nội mạc tử cung được chia thành các thể khác nhau
- Thể huyết ứ khí trệ: những người ở tình trạng này thường có biểu hiện lo lắng, tinh thần căng thẳng, dễ nổi nóng, hay suy nghĩ. Ngoài ra còn đau bụng ở vùng thượng vị, có những cơn đau lan sang hai bên sườn. Bụng dưới có dấu hiệu hơi chướng, thở gấp và có triệu chứng khó thở.
- Thể huyết ứ khí hàn: những người ở thể này thường sắc mặt xanh xao, chân tay lạnh, sợ lạnh, ớn lạnh mặc dù thời tiết đang mùa nóng. Khi nhiệt độ bị cơ thể bị hạ thì dễ đau bụng. Người bệnh đến kỳ kinh thì lượng máu ít, máu thâm kèm những mảng hoặc cục máu đông, xuất hiện chứng thống kinh nên gây ra đau vùng bụng dưới và hay đau bụng dữ dội vào kỳ kinh. Thường hay có triệu chứng buồn nôn, nôn, dễ bị vã mồ hôi.
- Thể huyết ứ khí hư: ở thể này thì người bệnh bị suy nhược, luôn cảm thấy mệt mỏi, chân tay không có sức lực, giọng nói yếu, âm phát ra nhỏ và hay có cảm giác nôn, buồn nôn.
- Thể nhiệt uất ứ huyết: ở thể này thường là nặng, nội mạc tử cung dễ bị viêm và nhiễm trùng. Người hay bị sốt, đắng miệng, họng hay bị khô, lưỡi có rêu vàng. Những người ở thể này thường xuyên bị đau bụng và cơn đau kéo dài, ở một số đặc biệt thường bị táo bón, dễ cáu giận.
- Thể ứ huyết thận hư: những người ở thể này thì thường bị nhức mỏi toàn thân, nhất là đau vùng thắt lưng, cơn đau lan xuống vùng xương chậu và xương cụt nên việc di chuyển không mấy thuận lợi nên người bệnh thường ngại di chuyển, ngại sinh hoạt tình dục. Chu kỳ kinh thường kéo dài, hay tiểu đêm.
Điều trị lạc nội mạc tử cung?
Lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý mãn tính, phương pháp loại trừ tế bào lạc nội mạc bằng phẫu thật hay bằng thuốc chỉ là biện pháp tạm thời. Mục tiêu của việc điều trị lạc nội mạc tử cung là làm sao loại trừ những tổn thương lạc nội mạc và quan trọng nhất là điều trị được chứng đau bụng khi kỳ kinh đến và chứng hiếm muộn, đồng thời ngăn ngừa tái phát.
Trên thực tế hầu hết phụ nữ bị mắc phải tình trạng lạc nội mạc tử cung đều mong muốn bảo tồn khả năng sinh sản. Vì thế việc lựa chọn phương pháp điều trị ít xâm lấn, ít tốn kém là tốt nhất, đồng thời ít nguy cơ về lâu dài.
Ngày này điều trị lạc nội mạc tử cung ngoài phương pháp phẫu thuật, dùng thuốc giảm đau, hormone,….thì dùng phương pháp Đông y để điều trị cũng được rất nhiều người quan tâm và lựa chọn bởi:
- Thuốc Đông y sử dụng các loại dược liệu thiên nhiên nên rất lành tính và nhiều đối tượng có thể sử dụng được, đặc biệt là rất ít tác dụng phụ.
- Giúp điều hòa sức khỏe tổng thể: khi sức khỏe tổng thể khỏe mạnh thì việc điều trị bệnh mới hiệu quả được. Vì vậy các bài thuốc điều trị lạc nội mạc bằng Đông y giúp cân bằng nội tiết của cơ thể, lưu thông khí huyết, điều hòa kinh nguyệt, cải thiện sức khỏe tổng thể lên.
Chi phí điều trị thấp: so với một số loại thuốc tây y thì thuốc đông y có mức giá thấp hơn. Nên đối tượng nào cũng có thể điều trị được.
Một số hạn chế khi điều trị lạc nội mạc bằng phương pháp Đông y
- Tác dụng chậm hơn so với tây y: hầu hết các bệnh khi điều trị bằng phương pháp đông y đều có tác dụng chậm hơn vì nó cần có thời gian để đào thải và hấp thụ thuốc thì mới hiệu quả được, nhưng nó lại an toàn. Vì vậy nếu lựa chọn phương pháp Đông y để điều trị lạc nội mạc tử cung nói riêng và một số bệnh khác nói chung là không thể non nóng, phải kiên trì và không nên bỏ giữa chừng khi chưa thấy hiệu quả hoặc hiệu quả ít.
- Đối với một số bị nặng thì phương pháp Đông y sẽ không phù hợp: khi tình trạng lạc nội mạc tử cung đã biến chứng nặng thì người bệnh cần phải thực hiện điều trị phẫu thuật bang y học hiện đại sau đó kết hợp với Đông y để có kết quả tốt nhất.
- Nhiều cơ sở thuốc Đông y không có nguồn gốc rõ ràng: thuốc Đông y rất khó phân biệt được thành phần, đặc biệt là thuốc đã sắc nên có nhiều cơ sở lợi dụng lòng tin cũng như sự tìm hiểu chưa kỹ của người bệnh để bốc thuốc kém chất lượng. Khi không may người bệnh gặp phải những cơ sở bốc thuốc kém chất lượng thì tình trạng bệnh không những không được cải thiện mà còn nặng hơn.
Chính vì vậy trước khi điều trị thì người bệnh nên tìm hiểu thật kỹ cơ sở mình định đến thăm khám và điều trị để có kết quả tốt nhất, tránh tiền mất tật mang khiến cho người bệnh càng thêm mệt mỏi.
Một số bài thuốc Đông y điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung
Bài thuốc số 1
Gồm các vị: đương quy, hương phụ, nga truật, xích nhược, tam thất, ô dược, đan bì, xuyên khung, xuyên thảo, linh chi, bồ hoàng, hồng hoa, đào nhân, chỉ xác. Tất cả cho vào sắc cùng 1-1.5l nước, sắc đến khi còn 0.3l là được. Chia làm 3 phần uống trong ngày.
Tùy theo thể trạng từng bệnh nhân mà có thể gia giảm thê dược liệu. Nếu người bệnh bị tình trạng bụng dưới chướng thì gia giảm xuyên luyện tử. Nếu người bệnh bị đau bụng dưới nhiều thì gia giảm toàn yết, nga truật. Nếu lượng máu kinh nguyệt nhiều thì gia giảm thêm Bồ hoàng, Tam thất, Xuyên thảo.
Đây là bài thuốc giúp giải quyết vấn đề huyết ứ khí trệ.
Bài thuốc số 2
Dược liệu gồm: Tiếu hồi hương, xích nhược, nhục quế, bồ hoàng, đương quy, xuyên khung, linh chi, một dược, nhân sâm, phục linh, xương truật.
Tất cả cho vào sắc cùng 1-1.5l nước, sắc đến khi còn 0.3l nước thuốc là được. Chia là 3 phần uống trong ngày, uống sau bừa ăn khoảng 15p.
Nếu người bệnh có triệu chứng tay chân lạnh, toát mồ hôi thì gia giảm thêm Xuyên ô chế, xuyên tiêu.
Nếu người bệnh có triệu chứng dương hư nội hàn thì gia giảm thêm tiên linh tỳ, nhân sâm, phụ tử chế.
Nếu người bệnh có triệu chứng hay chướng bụng thì gia giảm thêm phục linh, xương truật, quất bì.
Bài thuốc này sẽ tốt hơn đối với người có tình trạng có thể huyết ứ kèm hàn.
Bài thuốc số 3
Dược liệu gồm hoàng kỳ, đào nhân, hoa hồng, đương quy, xuyên khung, địa long và xích thược.
Tất cả cho vào sắc cũng 1-1.5l nước, sắc đến khi còn 0.3l nước thuốc là được. Chia làm 3 phần uông trong ngày, uống trước ăn hoặc sau ăn đều được.
Nếu người bệnh có triệu chứng toàn cơ thể ra mồ hôi lạnh thì gia giảm thêm bạch thược, quế chi.
Nếu người bệnh có triệu chứng đau bụng dưới nhiều, đau nặng vào kỳ kinh thì gia giảm thêm tiểu hồi hương, một dược và nhũ hương.
Còn đối với người có triệu chứng buồn nôn và nôn thì gia giảm thêm can khương, bán hạ.
Còn nếu có triệu chứng đại tiện nhiều, đại tiện bất thường thì gia giảm thêm bổ cốt chi, nhục đậu khấu.
Bài thuốc số 4
Dược liệu gồm đan bì, ngưu tuata, xích thược, xuyên khung, sài hồ, cam thảo và chỉ xác. Tất cả cho vào sắc cùng 1-1.5l nước, sắc đến khi còn 0.3l nước thuốc chia làm 3 phần uống trong ngày, uống sau bừa ăn khoảng 15p.
Đối với người gặp triệu chứng kinh nguyệt không đều, máu thâm, vón cục thì gia giảm thêm vị thanh hoa, hoàng cầm.
Còn đối với người hay bị chứng táo bón , đại tiện khô thì gia giảm thêm vị chỉ thực, đại hoàng.
Đối với người bệnh bị chứng đau bụng kinh nặng, đau nhiều hay bị đau bụng thì gia giảm thêm ngũ linh chi, ngư tinh thảo.
Còn những người có chứng nhiệt như dễ nổi nóng, dễ cáu giận, miệng khô thì gia giảm thêm vị hoàng cầm, chi tử.
Bài thuốc này rất hiệu quả đối với người bệnh thể nhiệt uất ứ huyết.
Bài thuốc số 5
Dược liệu gồm bạch thược, thục địa, xuyên khung, sơn dược, hoa hồng, sơn thù du, phục linh, đào nhân, thỏ ty tử, đương quy và cầu kỳ tử. Tất cả cho vào sắc cùng 1-1.5l nước, sắc đi khi còn 0.3l nước thuốc là được. Chia là 3 phần uống trong ngày, uống sau bữa ăn 15p.
Tuy nhiên đối với người bệnh hay có triệu chứng hay đau mỏi vùng thắt lưng thì gia giảm thêm vị cẩu tích, tiên linh chi
Còn đối với người có triệu chứng đại tiện bất thường thì gia giảm thêm vị xích thạch chỉ, bổ cốt chỉ.
Bài thuốc này phù hợp với người có thể thận hư ứ huyết.
Bệnh lạc nội mạc tử cung là căn bệnh chủ yếu gặp ở nữ giới nếu không được thăm khám điều trị sẽ ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của phụ nữ. Vì vậy việc tham khám và phát hiện sớm các bệnh liên quan đến phụ khoa nói chung và lạc nội mạc tử cung nói riêng là rất quan trọng. Việc lựa chọn phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung theo Đông y cần phải được bắt đúng thể bệnh, đúng triệu chứng bệnh để đưa ra được bài thuốc cũng như vị thuốc chữa trị được tận gốc căn nguyên gây bệnh. Khi chọn phương pháp điều trị bằng Đông y thì người bệnh phải tuân thủ đúng như những chỉ định của bác sĩ đồng thời dùng thuốc đúng theo hướng dẫn, bên cạnh đó cũng phải tăng cường thể dục thể thao, ăn uống ngủ nghỉ lành mạnh và tâm lý thoải mái lạc quan thì mới nhanh đạt kết quả.
Trên đây là một số bài thuốc Đông y điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung mà chúng ta có thể tham khảo để điều trị tình trạng bệnh của mình. Tuy nhiên trước khi điều trị thì người bệnh cần phải được thăm khám rất kỹ lưỡng để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị đúng và hiệu quả nhất.
