Lục tự khí công là bài tập dưỡng sinh về khí công phối hợp giữa kỹ thuật hô hấp và sự rung động của âm thanh để tăng cường sức khỏe, khí huyết lưu thông và sống thọ, sống giai.
Theo như sách Nội Kinh thì dưỡng sinh bằng phương pháp khí công là một bộ phận khá quan trọng của nền y học cổ truyền phương Đông. Các bậc chân nhân của thời thượng cổ đã nhận định rằng sở dĩ sống lâu, sống khỏe là do thuận theo trời đất, nắm lấy âm dương, hô hấp tinh khí, độc lập thủ thuần. Đó cũng chính là nguyên tắc của khí công, qua nhiều thế hệ cũng đã có rất nhiều phương pháp khí công được biết đến. Tuy nhiên Lục tự khí công là phương pháp duy nhất được đúc kết bởi sự phối hợp giữa kỹ thuật hỗ hấp và sự rung động của âm thanh nhằm khai thông các huyệt đạo, khí huyết lưu thông nhằm chữa bệnh, dưỡng sinh.
Lục tự khí công là như thế nào?
Lục tự khí công nó giống như thiền nhưng không phải là thiền. Thiền là đưa người ta vào trạng thái ngủ trong lúc thức. Còn Lục tự khí công là ngồi tĩnh lặng thở không phát ra âm thanh nhưng cảm nhận được âm thanh và cảm nhận được sự di chuyển của vũ trụ trời đất.
Từ xa xưa trong tôn giáo cũng như trong y học kỹ thuật dùng âm nhạc hay âm thanh để chữa bệnh hay dẫn dắt con người đi vào trạng thái tâm lý hay tâm linh nhất định đã được biết đến ở nhiều nền văn hóa khác nhau.
Mỗi âm thanh hay ý niệm đều tương ứng với một loại khí nhất định ở ngoài vụ trụ hay ở chính trong cơ thể của mỗi người mà quan niện của thiên nhân tương ứng của khí công cổ đại đã chỉ ra. Chính vì vậy mà con người có thể vận dụng những âm hướng với trường độ và cường độ thích hợp để điều chỉnh về chứng rối loạn bệnh lý hoặc để nâng cao nội khí trong cơ thể.
Lục tự khí công hay còn gọi là Lục tự quyết, đây là phương pháp khí công đặc thù đã ứng dụng kỹ thuật trên vào việc chữa bệnh bằng dưỡng sinh.
Thực chất của phương pháp này là hít khí vào bằng mũi, thở khí ra bằng miệng. Khi thở ra thì từ từ, kết hợp với niệm tự quyết. Lời quyết tuy không được phát ra thành tiếng nhưng trong tâm vẫn ghi nhận được. Công phát không cần bất cứ động tác hay chiêu thức nào. Đây là một loại tĩnh công. Cách thở tương đối đơn giản: thở không nín hơi, thở 2 thì. Tuy nhiên do sự kết hợp đặc biệt giữa hỗ hấp và tự quyết nên đã tạo ra những xung lực có hiệu ứng thanh tẩy và khai mở huyêt đạo rất kỳ diệu. Lục tự khí công là do một đạo trưởng Xích Tùng Tử đã tu luyện pháp trường sinh ở núi Hoa Sơn đã nghiên cứu, vận dụng và truyền bá lại. Lục tự khí công gồm có 6 chữ: Suy, Hô, Hư, Ha, Hí và Hu. Mỗi một chữ tương ứng với một lại tạng hoặc khí khác nhau, phủ nhất định trông mỗi cơ thể của con người.
Chữ SUY thuộc Thủy khí, tương ứng với Thận, Bàng quang.
Chữ HÔ thuộc Thổ khí, tương ứng với Tỳ vị.
Chữ HƯ thuộc Mộc khí, ứng với Can Đởm.
Chữ HA tương ứng với Tâm. Tiểu trường thuộc Hỏa khí.
Chữ HÍ ứng với Phế. Đại trường thuộc Kim khí.
Chữ HU tương ứng với Tâm bào, Tâm tiêu thuộc Hỏa khí.
Thực hành Lục tự quyết như thế nào?
Trước khi thực hành Lục tự khí công thì cần phải vệ sinh cơ thể sạch sẽ, trang phục mặc thoải mái không bị bó sát, chọn những nơi tĩnh mịch, thoáng mát. Ngồi bán già, ngồi xếp bằng thông thường hoặc có thể ngồi trên ghế để hai chân chạm đất, trên hai đùi để 2 lòng bàn tay lên. Eo hơi thót lại, buông lỏng hai vai, thu cằm vào, thẳng lung, khép hờ hai mắt.
Hít vào bằng mũi: Hít vào xuống bụng dưới với ý niệm ta đang hít vào một luồng thiên khí từ đỉnh đầu đi thẳng xuống bụng. Chỉ cần hít vào nhẹ nhàng, thoải mái, không cần cố hít vào quá sâu và cũng không cần phải quan tâm khí đi như thế nào.
Thở ra bằng miệng: sẽ liên tục phát ra một tự quyết trong khi thở ra, tự quyết chỉ phát ra một lần và ngân vang cho đến cuối hơi thở. Thở ra nhẹ, đều và chậm, đồng thời ép sát bụng vào từ từ, hơi thở ra sẽ dài hơn hơi hít vào. Để phát ra âm quyết đã chọn thì trong lúc thở ra môi và lưỡi phải ở vị trí thích hợp, nhưng chỉ phát ra ý niệm thôi mà không phát ra thành tiếng sao cho trong cổ họng chỉ có sự rung động và nghe được rõ ràng trong tâm nhưng miệng vẫn không phát âm ra ngoài. Âm quyết chỉ tồn tại trong tư tưởng của người tập, chứ người ngoài không thể nghe thấy. Như vậy là chỉ có hơi thở thoát ra miệng thôi.
Khi đến cuối hơi thở thì miệng ngậm lại, đầu lưỡi chạm tới nướu rang trên và tiếp tục hít xuống bụng dưới để tiếp tục chu kỳ thở mới, hơi thở này kế tiếp hơi thở kia rất khoan thai, thư thái, không nhanh, không gấp.
Có thể tập mỗi âm trong khoảng 24 hơi thở theo thứ tự nhất định từ âm này đến âm kia đối với những người bình thường, mỗi ngày có thể tập như vậy khoảng 1 đến 2 lần, tập trong lúc bụng trống rỗng. Còn với những trường hợp bị rối loạn bệnh lý trong cơ thể thì có thể tập nhiều lần hơn.
Trong Lục tự quyết thì việc chú ý vào âm quyết trong thời gian thở ra là khâu quan trọng nhất. Chính vì thế không nên nhẩm đếm hơi thở để không bị phân tán tư tưởng vào âm quyết. Tuy nhiên chúng ta có thể sử dụng chuỗi hạt để kiểm soát được số hơi thở ở mỗi âm quyết.
Lục tự quyết có đặc điểm gì?
Trong quá trình thực hiện Lục tự khí công thì sự rung động của những âm tiết có công năng kích hoạt để khai mở đại huyệt dọc theo mạch Nhâm và mạch Đốc, nhằm tăng cường sự trao đổi khí giữa thiên địa khí và nội khí và chân khí được gia tăng.
Lực tự quyết là phương pháp hô hấp tích cực, thở sâu xuống bụng dưới giúp nội khí ở đan điền được phát sinh. Hơi thở được kéo dài ra giúp sự trao đổi chất ở các mô và các tế bào được gia tăng. Ép sát bụng dưới thì nội tạng được tăng cường xoa bóp, kích thích tiêu hóa và khí huyết lưu thông.
Trong quá trình thực hiện Lục tự quyết thì việc tập trung đối với hệ thần kinh, đặc biệt là thì thở ra dài và chậm giúp cho thần kinh giao cảm được điều hòa, giúp giải tỏa được những triệu chứng bệnh lý do stress, căng thẳng tâm lý gây ra.
Lục tự khí công được xem là một loại công phu thiên về tả thực và khử trọc do quá trình thở khí ra. Trọc khí không chỉ thoát ra ở bên ngoài theo hơi thở ở miệng mà còn thoát ra qua các huyệt vị, kinh lạc tương ứng với âm quyết và cả chân tay. Chính vì vậy nên khi thực hành vận dụng Lục tự khí công để chữa những bệnh về u bướu, xơ hóa thì người tập không nên trọc khí dễ dàng thông thoát ra 2 chân bằng cách ngồi kiết già.
Một điểm đặc biệt của Lục tự khí công là hai đường kinh được hoạt hóa, một đường lên, một đường xuống ở hai bên cột sống, nhờ đó mà gia tăng khả năng thanh hóa tủy sông.
Sau một thời gian thực hành Lục tự khí công, đối với những người có khí cảm tốt thì có thể cảm nhận được luồng khí từ xương cùng đi lên dọc theo rãnh bên trái của cột sống xuống tới vùng xương cùng. Khi đến xương cùng luồng khí này sẽ được kích hoạt tự động từ chơn hỏa đi lên mạch Đốc. Tuy nhiên đối với những người mới tập Lục tự khí công thì chưa thể cảm nhận hiện tượng này ngay được, mà phải dần, cần có thời gian thực hành nhiều.
Sau quá trình xả trọc khí sẽ là quá trình phản hồi tự nhiên, thu thanh khí thông qua những kinh lạc, huyệt vị mà trược khí đã được thải ra của người thực hành Lục tự quyết. Bởi vậy Lục tự quyết nên phối hợp với tĩnh tọa để có thể tận dụng cũng như phát huy quá trình phản hồi này trong việc thu thiên địa khí nhằm tăng cường nội khí. Thời gian tĩnh tọa không giới hạn nhưng ít nhất thì cũng phải tương đương với thời gian thực hành Lục tự quyết.
Tĩnh tọa ở đây thực chất là thiền tự nhiên, không vận khí, chỉ cần đạt đến trạng thái thư giãn và nhập tĩnh. Nhập tĩnh là để tiến đến quá trình hòa hợp hay còn gọi là thiên nhân hợp nhất. Hòa hợp là sự cân bằng dương âm và sự hài hòa giữa lục phủ ngũ tạng. Đây là một quá trình tự điều chỉnh tự hồi phục của hệ thần kinh trung ương thông qua sự điều hòa của hệ thần kinh giao cảm và cơ chế tương tác giữa các hệ thần kinh, nội tạng và thể dịch. Chính vì vậy nên nếu phối hợp với ngồi thiền thì người tập sẽ không sợ bị tập sai thứ tự giữa các âm quyết.
Thứ tự để thực hành Lục tự quyết là theo thứ tự tương sinh kim, mộc, thủy, hỏa, thổ như: mộc thì sinh hỏa, hỏa sinh thổ, thổ sinh kim, kinh sinh thủy và tương ứng với Hư, Ha, Hô, Hí, Suy, Hu.
Trên đây là những mổ tả chi tiết về Lục tự khí công, cũng như cách thực hành Lục tự khí công.
