Trong đông y nếu biết và nắm rõ vị trí từng huyệt vị thì việc bắt bệnh và điều trị sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.
Chúng ta cùng tìm hiểu xem huyệt Trung Quản nằm ở đâu và có tác dụng gì đối với sức khỏe của con người nhé.
Huyệt trung quản là gì?
Huyệt trung quản là huyệt nằm ở giữa ( trung) đường nối được tình từ ức( chấn thủy) đến lỗ rốn là ống( quản) dạ dày. Đây là một huyệt mạnh, tập trung nhiều kinh khí. Chính vì vậy mà huyệt trung quản có nhiều tác động tích cực đến cơ thể, đặc biệt là chức năng tiêu hóa.
Huyệt trung quản còn có tên gọi khác là huyệt thái thương, huyệt thượng ký, huyệt trung hoãn, huyệt trung uyển hay huyệt vị quan.
Còn trong đường kinh thì nó là đường kinh Nhâm, là huyệt thứ 13.
Để điều trị và chẩn bệnh thì việc xác định được đúng huyệt đạo là rất quan trọng. Và đây cũng là bước đầu tiên phải làm.
Huyệt trung quản là huyệt được tính từ lỗ rốn thẳng lên khoảng 4 thốn hoặc lấy điểm giữa của đoạn thẳng nối giữa rốn với đường gặp nhau của 2 bờ sườn. Huyệt đạo ở trên đường trắng, sau đường trắng là phúc mạc và mạc ngang, tiếp đó ở phía sau thành bụng là phần ngang của dạ dày. Phần da vùng huyệt đạo được chi phối bởi tiết đoạn thần kinh D8.
Vậy huyệt trung quản có tác dụng như thế nào?
Theo Đông y, huyệt Trung Quản có tác dụng hòa vị khí, hóa thấp trệ, lý trung tiêu và điều thăng giáng, tốt cho hệ tiêu hóa. Trung quản được xem là nơi chứa thuốc sẵn của cơ thể nhờ việc mang lại lợi ích tích cực cho sức khỏe, như:
- Giúp chức năng của dạ dày được điều hòa và ổn định. Khi điều trị các chứng bệnh đầy hơi, ợ chua, khó tiêu, viêm loét dạ dày hoặc đau dạ dày thì bấm huyệt vào huyệt vị này.
- Giúp giảm bớt mệt mỏi, căng thẳng, tâm lý bất ổn, suy nhược thần kinh từ đó ngăn ngừa được nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày.
- Giúp giảm mỡ bụng, khắc phục được tình trạng béo phì, thừa cân.
Giúp nâng cao thể lực, tăng cường sức khỏe, đặc biệt là đối với những người sức khỏe suy nhược hoặc những người có thể trạng yếu.
Để tác động lên huyệt trung quản thì có hai cách như sau: một là có thể bấm huyệt, hai là có thể châm cứu.
Nếu là châm cứu thì châm kim thẳng sâu khoảng 05-2 thốn, mũi kim xuyên sang 4 huyệt xung quanh bằng cách luồn kim dưới lớp thịt, khi châm cứu thì nên lưu kim khoảng 10-20p.
Để bấm huyệt thì trước tiên chúng ta nên xác định đúng vị trí của huyệt đạo, sau đó chúng ta nên sử dụng ngón trỏ hoặc ngón giữa ấn thẳng vào huyệt vị với một lực vừa đủ. Đồng thời giữ nguyên tư thế ấn với thời gian 2p cho đến khi thấy tức nặng tại vị trí ở huyệt trung quản và cảm giác lan sâu vào đến dạ dày thì dừng lại.
Theo Đông y để vận dụng tối đa các lợi ích mà huyệt vị mang lại cũng như đảm bảo được sự an toàn, chính xác của huyệt đạo là yếu tố rất quan trong. Nếu châm cứu hay bấm huyệt mà sai cách, sai vị trí thì sẽ gây ra rất nhiều vấn đề hệ lụy khác. Do vậy nếu chưa tự tin, chưa chắc chắn thì không nên làm bừa, mà có thể nhờ chuyên gia hoặc thầy dậy trong ngành để được chuẩn xác hơn, từ đó phác đồ điều trị hoặc chăm sóc sức khỏe sẽ tốt hơn, phù hợp hơn.
Huyệt trung quản đã có nhiều nghiên cứu y khoa và có nhiều kết quả chứng minh huyệt vị này rất tốt và nếu tốt hơn khi kết hợp huyệt vị này với một số huyệt vị khác như huyệt Quan nguyên, Túc tam lý, Khí hải, Thiên khu, Tam âm giao, Thái xung, Can du, Tỳ du, Thủy đạo,… giúp tăng cường sức khỏe, chữa bệnh thông qua day ấn hoặc châm cứu, đặc biệt là một số bệnh như: bệnh viêm loét dạ dày tá trạng, thừa cân béo phí hay nấc cụt.
Đối với bệnh viêm loét dạ dày tá tràng: Trong Đông y thì bệnh viêm loét dạ dày tá tràng thuộc phạm vi chứng Vị quản thống. Do tình chí bị kích thích khiến cho can khí uất kết, giảm khả năng sơ tiết. Do vậy nên làm cho cơ khí bị rối loan và thăng thanh giáng trọc của tỳ vị, hoặc do ăn uống thất
thường cũng làm tỳ vị bị tổn thương, mất khả năng kiện vận.
Chẩn bệnh:
- Nếu can khí phạm Vị: đau từng cơn vùng thượng vị, đau lan ra ra hai mạn sườn, có khi xuyên ra sau lung, khi ấn thấy đau, bùng đầy hơi, ợ chua, ợ hơi, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ… Khi gặp triệu chứng này thì điều trị bằng cách châm tả ( sử dụng thủ thuật thấu thiên lương, gây cảm giác mát ở điểm châm hoặc mát ở toàn thân) vào các huyệt Trung quản, Thái xung, Tam âm giao, Túc tam lý, thiên khi, cam du và vị du. Ở một số chị em phụ nữ khi đến kỳ kinh nguyệt bị đau bụng cũng có thể sử dụng thủ thuật này để giảm cơn đau.
- Tỳ vị hư hàn: hay bị đau vùng thượng vị, nôn nhiều, mệt mỏi, người bệnh thích xoa bóp hoặc chườm nóng, đầy bụng, rêu lưỡi trắng, chất lưỡi nhợt nhạt,…. Điều trị chứng này chúng ta phương pháp cứu ( dùng nhiệt hoặc hơi nóng tác động lên các huyệt) Trung quản, Túc tam Lý, quan nguyên,…
Đối với bệnh thừa cân, béo phì: thừa cân béo phì là do thừa nhiều năng lượng không tiêu hóa hết, tích tụ lâu ngày và do khí huyết trì trệ gây nên. Vì vậy
để giảm cân bền vững thì phải thúc đẩy khí huyết lưu thông và phân bổ năng lượng đồng đều. Giải pháp sử dụng huyệt vị Trung quản cũng có kết quả khá khả quan trong việc điều trị thừa cân béo phì, bởi:
- Khi kích thích vào huyệt đạo này sẽ giúp cơ thể kiểm soát cơn đói và tăng cường lưu thông tuần hoàn máu. Từ đó giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, góp phần chuyển hóa chất béo tốt hơn.
- Khi ấn vào các huyệt đạo sẽ giúp hóa lỏng lượng mỡ thừa và hỗ trợ đào thải chúng thông qua tuyến mồ hôi hoặc thông qua hệ bài tiết tự nhiên của cơ thể.
- Khi xoa bóp bấm huyệt sẽ giúp cơ thể được thư giãn hơn, đồng thời cung cấp dưỡng khí giúp cho da dẻ cũng tươi tắn, hồng hào hơn.
Trước khi điều trị thì chúng ta cần xác định chính xác vị trí của huyệt sau đó dùng ngón tay trỏ day khoảng 2p vào các huyệt Trung Quản, Thiên khu, Quan nguyên, Thủy đạo, Khí hải. Sau đó chồng hai bàn tay lên nhau rồi đặt lên huyệt Trung quản rồi từ từ di chuyển vòng quanh rốn theo chiều kim đồng hồ và ngược lại khoảng 3p là được.
Một số lưu ý khi châm cứu, bấm huyệt Trung Quản
Hiện nay rất nhiều người lựa chọn phương pháp châm cứu, bấm huyệt để điều trị một số bệnh, nhằm đảm bảo an toàn hơn dùng thuốc. Tuy nhiên phương pháp nào cũng những hạn chế riêng của nó. Đối với châm cứu hay xoa bóp bấm huyệt không mang lại kết quả ngay tức thì mà cần phải có một thời gian nhất định để cảm nhận kết quả. Nên không thể nôn nóng được khi lựa chọn phương pháp bấm huyệt, châm cứu. Chính vì điều này nên khi tác động lên huyệt Trung quản để chữa bệnh thì cần lưu ý một số điểm sau:
- Cần phải xác định chính xác huyệt Trung quản nằm ở vị trí nào trước khi có bất kỳ tác động nào vào nó.
- Khi kết hợp với các huyệt vị khác thì cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn. Bởi nếu phối hợp không đúng sẽ gây ra những tác động xấu cho sức khỏe, có khi là nguy hiểm đến tính mạng, để lại hậu quả xấu.
- Tuyệt đối không được châm cứu lên vùng da đang bị tổn thương hoặc chảy máu, đồng thời khi châm cứu không nên châm kim quá sâu vì phía trong của huyệt Trung quản là ổ bụng. Vì vậy nên nếu châm sâu quá rất dễ vào ổ bụng.
- Phụ nữ đang mang thai thì tuyệt đối không nên châm cứu.
- Ngoài việc điều trị bằng cách châm cứu, bấm huyệt ra thì người bệnh cũng nên có chế độ ăn uống, sinh hoạt một cách khoa học. Luôn bổ sung rau xanh, trái cây hoặc nước ép các loại trái cây, đồng thời thường xuyên thể dục thể thao nhẹ nhàng để tăng sức để kháng và nâng cao sức khỏe cho bản thân.
- Không nên tùy tiện tự châm cứu hay bấm huyệt tại nhà, mà nên đến các cơ sở uy tín, có chuyên môn để được hướng dẫn một cách trực tiếp thì sẽ hiệu quả hơn.Trên đây là những thông tin về huyệt Trung quản cũng như tác dụng và cách phối hợp với các huyệt khác để hỗ trợ sức khỏe, tăng cường sức khỏe và điều trị một số bệnh.
